Động Cơ Thành Thái – Motor Điện, Cách Kiểm Tra Và Xử Lý Cháy

Motor điện (còn gọi là động cơ điện) là động cơ dùng điện nói chung được phân loại theo nhiều cách khác nhau như: motor điện 1 pha hay 3 pha, một chiều hay xoay chiều, Rotor lồng sóc hay dây quấn, Motor vạn năng,..Và dù cho là loại Motor nào thì chức năng chính của nó cũng là tạo là nguồn động lực cơ học cần thiết cho mọi các thiết bị, máy móc, dây chuyền công nghệ hoạt động.

Động Cơ Thành Thái khuyên bạn không nên để động cơ điện hoạt động trong điều kiện không thuận lợi. Vì tuổi thọ của nó sẽ giảm đáng kể, đa số động cơ điện cháy do quá nhiệt, phần ít cháy do phóng điện.

1. Nguyên nhân motor điện bị cháy thường gặp

Động cơ Thành Thái chỉ bạn  6 nguyên nhân làm cháy động cơ điện các bạn cần biết:

1.1. Động cơ điện cháy do nguồn cấp điện 3 pha khi đi vào động cơ bị mất đi 1 pha: mất 1 pha sẽ gây quá dòng 2 pha còn lại, nếu tình trạng quá dòng 2 pha kéo dài gây quá nhiệt cục bộ dẫn đến cháy động cơ.
Các nguyên nhân mất 1 pha:

• Đứt cầu chì.
• Đầu dây đấu nối điện vào động cơ điện, nếu thấy 1 con bù lon bị lỏng không ăn điện sẽ làm mất 1 pha.
• Cháy 1 trong 3 tiếp điểm trong khởi động từ của động cơ điện dẫn đến mất 1 pha.

Trong trường hợp 3 tiếp điểm trong khởi động từ còn tốt, thì xem lại bộ cắt điện tự động có chỉnh cho tải quá dòng hay không, nếu có thì phần cơ khí bị quá tải hoặc ma sát nhiều làm động cơ khó khởi động, nên đã chỉnh tự động cắt ở cường độ cao hơn bình thường gây cháy động cơ điện.

1.2. Động cơ điện cháy do quá dòng vì điện áp không ổn định: điện áp quá cao hoặc quá thấp cũng làm dòng điện tăng cao, gây quá dòng dẫn đến cháy.

1.3. Nhiệt độ môi trường quá cao, động cơ bị đóng bụi không giải nhiệt được,….làm cho động cơ điện bị cháy.

1.4. Động cơ điện bị quá tải kéo dài: người ta cho phép động cơ có thể quá tải thấp hơn 15% đến 30% mà không cắt ra. Các bộ phận bảo vệ như cầu chì,rờ le nhiệt,rờ le quá dòng thường được cài đặt để khởi động ở trị số này. Nếu các bộ phận này không hoạt động quá tải quá trị số trên kéo dài làm nóng động cơ dẫn đến cháy.

1.5. Động cơ điện bị hư các gối trục, phát nóng do vòng bi bạc đạn, do ổ trượt, do các bộ phận ma sát chống di trục. Vì thiếu mỡ bò hoặc thiếu dầu nhớt bôi trơn, hoặc mỡ bò ,dầu nhớt bôi trơn đó không còn đủ chức năng bôi trơn. Cũng có thể do mài mòn nhiều, các mặt ma sát không còn độ trơn bóng, khe hỡ giữa các mặt ma sát tăng cao……dẫn đến cọ sát giữa stator và rotor tạo ra các vết xướt bóng gây cháy động cơ điện.

1.6. Động cơ điện cháy có chỗ bị nỗ dây và nám đen xung quanh là do bụi bặm, hơi nước, hóa chất thẩm thấu vào chất cách điện làm phóng điện một chỗ dẫn tới làm cháy động cơ điện. Ngoài ra việc phóng điện làm cháy động cơ điện còn do nguyên nhân nữa là độ cách điện của dây đồng quá thấp khi bị rung động, điện áp lên xuống đột ngột gây ngắn mạch cuộn dây

2. Cách kiểm tra motor bị cháy

• Kiểm tra KDT của động cơ, nếu thấy 1 trong 3 tiếp điểm chính bị cháy,không còn dẫn điện được,trong khi 2 tiếp điểm còn lạI bị dính,không nhả ra được,thì động cơ bị cháy do khởI động từ dùng quá lâu ngày ,bị hư.
• Trong trường hợp 3 tiếp điểm đều còn tốt thì cần xem lạI bộ cắt điện tự động có chỉnh cho tảI quá dòng hay không,nếu có thì thường là phần cơ khí bị quá tảI hoặc ma sát nhiều làm động cơ khó khởI động,nên đã chỉnh tự động cắt ở cường độ cao hơn bình thường,làm cháy động cơ.
• Khi tháo 1 motor điện 3 pha để quấn lạI cũng có thể xác định một cách tương đốI là cháy do mất pha hay quá tảI: nếu cháy do mất pha thì sẽ có ít nhất vài cuộn thuộc pha này dây đồng không bị cháy nám đen như các cuộn dây của các pha còn lạI,
• Quan sát phần stator,nếu có các vết xước bóng do rotor quay chạm vào : lý do là bạc đạn bị mòn,hư.
• Nếu trong Động cơ,có chỗ bị nổ dây và nám đen xung quanh : động cơ bị hơi nước lọt vào ,làm phóng điện 1 chỗ,dẫn tớI làm cháy động cơ
• Kiểm tra các đầu nốI điện vào động cơ,nếu thấy 1 con bu long lỏng :nguyên nhân làm mất cường độ 1 pha ,có thể làm cháy động cơ

3. Cách khắc phục motor bị cháy

Trong quá trình vận hành, vì nhiều lý do mà dẫn đến cháy hoặc hỏng hóc Motor như: nguồn điện không ổn định, mất pha, quá tải, rơ ổ trục – bạc đạn,…nên cần phải sửa chữa hoặc thay thế Motor mới. Chi phí mua động cơ mới rất tốn kém, có khi lên đến hàng tỉ đồng trong khi chi phí quấn sửa lại chiếm một tỉ trọng rất nhỏ trong tổng giá trị của Motor nên giải pháp quấn sửa lại được rất nhiều đơn vị lựa chọn. Để Quý khách có cơ sở đánh giá vấn đề trên chúng tôi xin giới thiệu một số vấn đề cốt lõi mang lại chất lượng của một Motor điện quấn sửa lại như sau:

3.1. Giảm độ từ thẩm

Chúng ta biết tính chất cơ bản của Motor điện là chuyển hóa năng lượng điện thành năng lượng cơ học trên trục quay của động cơ ( Rotor ) thông qua cơ chế truyền từ trường từ Stator sang Rotor, mức độ năng lượng truyền sang Rotor phụ thuộc rất nhiều vào độ từ thẩm của lỗi sắt Stator và Rotor. Thông thường sau mỗi lần bị cháy, độ từ thẩm của lõi sắt từ sẽ bị giảm đi một phần.

Như vậy, khi quấn lại một động cơ bị cháy nếu không được kỹ sư có kiến thức, kinh nghiệm tính toán điều chỉnh mà cứ quấn lại như cũ thì sẽ bị giảm công suất cũng như phát nhiệt nhiều và nhanh bị cháy lại. Thông thường, nhiều cơ sở quấn Motor hay làm lại như cũ nên hiệu quả hoạt động của Motor điện không cao.

Nếu được tính toán đúng thì một Motor quấn sửa lại có thể đạt 95% công suất như Motor mới.

3.2. Lót cách điện và tẩm sấy keo cách điện

Trước khi quấn dây thì việc cần làm trước tiên là lót cách điện vỏ, trong quá trình quấn phải đảm bảo lót cách điện giữa cáp pha và sau khi quấn xong phải tẩm sấy keo cách điện cho từng rãnh dây nhằm giảm thiểu nguy cơ say ra các sự cố như: chạm vỏ, chạm pha, chạng vòng,……tất cả tùy vào mức độ mà có thể làm cháy động cơ, điện giật,….Vì vậy vật liệu lót cách điện cần đảm bảo độ cách điện, bền với thời gian, có khả năng chịu môi trường nhiệt độ cao độ ẩm.

3.3. Chất liệu và chất lượng dây quấn

Thông thường dây quấn Motor là chất liệu bằng Đồng có tráng 1 lớp men cách điện bên ngoài. Tuy nhiên, để giảm giá thành nhiều đơn vị sửa chữa dùng dây Nhôm làm dây quấn thay cho dây Đồng, điều này làm giảm đáng kể công suất cũng như độ bền của Motor. Ngoài ra, chất lượng dây cũng có rất nhiều loại với độ tinh khiết khác nhau cũng ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng vận hành của Motor, motor điện 1 pha.

3.4. Phương pháp quấn dây

Phương pháp quấn dây ảnh hưởng quan trọng đến chất lượng vận hành của Motor điện, có nhiều cách khác nhau như dùng tay hoặc máy để đưa dây quấn vào các rãnh của Motor. Tuy nhiên, phương pháp quấn đúng cũng như sự cẩn thận, tỉ mỉ giúp các cuộn dây được đua vào rãnh một cách nguyên vẹn, phương pháp không đúng và sự thiếu cẩn thận có thể làm giãn các sợi dây cũng như rạn nứt, tróc lớp men cách điện và điều này khiến động cơ vận hành không bền.