Cách đảo chiều động cơ 1 pha, 3 pha nhanh chóng

Trong ngành công nghiệp và sản xuất, việc kiểm soát động cơ là một phần quan trọng không thể thiếu. Điều này bao gồm cả việc đảo chiều động cơ 1 pha và 3 pha, một thao tác quan trọng để đảm bảo hoạt động hiệu quả của các thiết bị điện. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cách đảo chiều động cơ 1 pha và 3 pha một cách nhanh chóng và dễ dàng.

Nguyên lý đảo chiều động cơ 1 pha

Để hiểu về việc đảo chiều động cơ 1 pha, chúng ta cần tìm hiểu nguyên lý hoạt động của động cơ 1 pha trước. 

Động cơ 1 pha hoạt động bằng cách cung cấp dòng điện xoay chiều vào statơ (stator). Dòng điện này chạy qua dây quấn của statơ, tạo ra một từ trường quay và làm cho động cơ quay theo tốc độ n=60f/p (vòng/phút), trong đó “f” là tần số nguồn điện và “p” là số cặp cực của dây quấn statơ.

Trong quá trình quay, từ trường này cắt qua thanh dẫn trên rotor (rôto), tạo ra một sức điện động cảm ứng. 

Do rotor có thiết kế kín mạch, sức điện động này tạo ra dòng điện trong thanh dẫn của rotor. Dòng điện này, tương tác với từ trường, tạo ra một lực điện động đẩy rotor quay theo hướng từ trường. Kết quả là rotor luôn quay chậm hơn tốc độ của từ trường.

Sự khác biệt giữa tốc độ của rotor (n) và tốc độ từ trường (n1) gọi là hệ số trượt (Slip) và thường nằm trong khoảng từ 2% đến 10%.

Tại sao cần đảo chiều động cơ 1 pha, 3 pha?

Việc đảo chiều động cơ 1 pha hoặc 3 pha là cần thiết trong nhiều ứng dụng khác nhau vì nó cho phép kiểm soát hướng quay của động cơ. Dưới đây là một số lý do cần đảo chiều động cơ:

Động cơ quay ngược chiều

Đôi khi động cơ một pha quay ngược chiều mà không có sự can thiệp từ người dùng. Điều này xảy ra vì các cánh quạt hoặc hiệu ứng từ các nguồn ánh sáng như đèn huỳnh quang hoặc đèn cao áp có thể tạo ra một áp lực khí và đẩy rotor quay theo chiều ngược lại.

Động cơ bị hỏng

Có thể xảy ra do hỏng hóc trong động cơ, ví dụ như lâu ngày sử dụng, động cơ hỏng bạc, hoặc quạt bị kẹt, dẫn đến quay chậm hoặc không quay. Nguyên nhân có thể là sự cắt lưỡng kim của cảm biến nhiệt bên trong quạt hoặc sự đứt mạch của dây cuộn chạy.

Đấu sai dây nguồn

Khả năng còn lại là dây nguồn vào động cơ không được đấu đúng chiều. Thường thì, đảo ngược hai trong ba pha của động cơ ba pha làm cho động cơ quay ngược lại.

Các cách đảo chiều động cơ 1 pha, 3 pha

Dưới đây là một số phương pháp thông dụng để đảo chiều động cơ 1 pha và 3 pha

Sử dụng công tắc đảo chiều

Bạn có thể sử dụng một công tắc đảo chiều, có ba điểm tiếp xúc – một chấm chuyển đổi, một điểm dừng, và hai điểm đảo chiều. Bằng cách nhấn công tắc đảo chiều, bạn có thể thay đổi hướng quay của động cơ 1 pha.

Sử dụng mạch ngược chiều

Một phương pháp khác là sử dụng mạch ngược chiều, còn gọi là “mạch ngược chiều một chiều”. Mạch này sử dụng ba bộ chì để đảm bảo nguồn điện chạy theo hướng mong muốn. Khi mạch ngược chiều được kích hoạt, nó đảo chiều động cơ 1 pha.

Hướng dẫn đảo chiều động cơ 1 pha

Đảo chiều động cơ 1 pha là quá trình thay đổi hướng quay của động cơ để nó có thể quay theo cả hai hướng. Điều này thường được thực hiện bằng cách thay đổi cực dây quấn stator trong động cơ.

Tổng quan cách đảo chiều

Một phương pháp đơn giản để đảo chiều động cơ 1 pha, phù hợp với hầu hết các loại mô tơ điện 1 pha hiện nay, là thay đổi cách kết nối 2 dây cuộn đề. Thao tác này giúp quá trình đảo chiều động cơ diễn ra hiệu quả.

Thông thường, một động cơ điện 1 pha sẽ bao gồm 5 loại dây, bao gồm: 

• 1 dây chung (ký hiệu T)
• 1 dây đề (ký hiệu G)
• 2 dây thắng (ký hiệu B)
• 1 dây chạy (ký hiệu G). 
• Đồng thời, bạn có thể dễ dàng xác định hai dây nguồn AC với ký hiệu chung là V1 và V2.

Các bước thực hiện

• Bước 1: Đánh dấu và ký hiệu các đầu dây, chẳng hạn như A, B, C, D.
• Bước 2: Sử dụng Ohm kế (loại đồng hồ đo điện trở) để đo lần lượt từng cặp dây.Trong 2 cặp dây, dây có giá trị điện trở lớn hơn sẽ là cuộn đề, và cuộn còn lại sẽ là cuộn chạy. Bạn có thể kết nối tụ vào giữa vị trí dây chạy và dây đề, để cung cấp nguồn điện vào dây chung, và dây nguồn còn lại vào một trong hai đầu tụ. Khi đó, động cơ sẽ quay theo hai chiều ngược nhau. Lưu ý rằng nếu cuộn đề và cuộn chạy không giống nhau, thì động cơ chỉ quay theo một chiều và có thể gây nhiệt độ cao.

Ví dụ: Sau khi đo, bạn có thể thu được các giá trị sau:

• AB = ∞ (không thông điện) 
• CD = ∞ (không thông điện) 
• AC = 360 Ω 
• BD = 280 Ω 

Do đó, cuộn chạy là BD, và cuộn đề là AC. Đối với loại 3 dây đã kết nối điểm chung bên trong, thì bạn có thể áp dụng tương tự, trong đó cuộn chạy sẽ có giá trị điện trở nhỏ hơn cuộn đề.

Hướng dẫn đảo chiều động cơ 3 pha

Theo nguyên tắc chung, chúng ta chỉ cần đảo 2 trong 3 pha thì động cơ sẽ tự động quay theo chiều ngược lại. Nói nôm na là đánh dấu theo thứ tự ban đầu từ 1 – 2 – 3  (từ trái sang phải) giờ các bạn hãy giữ nguyên 1 và đảo 2 qua 3, đồng thời 3 qua 2 => Sau khi đảo chiều, thứ tự dây sẽ là: 1 – 3 – 2

Kết luận

Việc đảo chiều động cơ 1 pha và 3 pha có thể đơn giản hoặc phức tạp tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể của việc động cơ quay ngược chiều. Tuy nhiên, hiểu rõ nguyên lý hoạt động của động cơ 1 pha, 3 pha và cách thực hiện việc đảo chiều sẽ giúp bạn khắc phục các vấn đề liên quan đến hướng quay của động cơ một cách hiệu quả.